هدیه دادن همیشه یکی از موضوعات مورد علاقه روان شناسان، مردم شناسان، اقتصاد دانان و بازاریاب ها در زمینه مطالعات رفتارشناسی انسان ها بوده است. محققان به این نتیجه رسیده اند که هدیه دادن بخش بسیار مهم و پیچیده ای از روابط انسانی است که در تعریف روابط بین افراد و قدرت بخشیدن به رابطه میان اعضای خانواده و دوستان نقش مهمی دارد. به علاوه روانشناسان بر این باورند که اغلب این هدیه دهنده است که بیشترین نفع روانی را از هدیه میبرد نه هدیه گیرنده.
شلوغی، ترافیک و تبلیغات گوناگون در هنگام مناسبت ها باعث میشود که گاهی مردم به کلی از هدیه دادن صرف نظر کنند. اما در حالی که شاید منطقی تر است که در زمان مناسبت ها (مانند نوروز) کمتر خرج کنیم، ولی روانشناسان معتقدند که صرف نظر کردن از هدیه دادن بهترین راه حل نیست. متخصصان این امر میگویند که کسانی که در زمان مناسبت ها ازهدیه دادن و هدیه گرفتن اجتناب میکنند ممکن است فرصت برقرای یک ارتباط خوب را با خانواده و دوستان از دست بدهند.
استاد روانشناسی دانشگاه هاروارد میگوید که اجتناب از هدیه دادن و هدیه گرفتن هیچ سودی برای رابطه ندارد. وقتی من شما را از هدیه دادن بازمیدارم در واقع یعنی شما را از فکر کردن به من وعلایقم باز داشته ام. من دارم شما را از تجربه لذتی که در هدیه دادن است محروم میکنم. شما با محروم کردن دیگران از هدیه دادن در واقع به آنها لطفی نمیکنید.
ارزش اجتماعی هدیه دادن و بخشیدن به دیگران در طول تاریخ بشر شناخته شده است. دربعضی از فرهنگ های بومی در میان سرخپوستان آمریکایی مراسم پیچیده ای برای هزاران سال وجود داشته که در آن بخشیدن اموال خود به دیگران را جشن میگرفتند و به این صورت خانواده ای که بیشترین ریخت و پاش و بذل و بخشش را در جشن های خود داشتند پرستیژ بیشتری کسب میکردند. به بیان دیگر رتبه اجتماعی یک خانواده در یک قبیله یا روستا با بخشندگی آنها سنجیده میشده نه با میزان دارایی آنها.
بعضی محققان بر این باورند که سیر تکاملی انسان میل به هدیه دادن را در ما به وجود آورده. در گذشته مردانی که بخشنده تر بودند شانس آمیزش و تولید مثل بیشتری با زنان داشتند. در شامپانزه ها هم که شبیه ترین موجودات به انسانها هستند، تبادل غذا برای جفت گیری دیده شده است.
مارگارت راکر که یک روانشناس در زمینه مصرف گرایی در دانشگاه کالیفرنیا است میگوید که مردان در مقایسه با زنان درمورد هدیه دادن یا هدیه گرفتن بیشتر به قیمت توجه میکنند و کاربردی تر عمل میکنند در صورتی که زنان بیشتر متوجه بار احساسی هدایا هستند.
دکتر راکر میگوید که هر بار داستان مردی که از درختی بالا رفت تا تخم مرغ های آبی رنگِ سینه سرخ آمریکایی(نام یک پرنده) را برای دوست دخترش بیاورد فقط برای این که با رنگ چشمهایش ست می شود را تعریف میکنم، زنان در جواب میگویند "وای چه رمانتیک" و در مقابل واکنش مردان این است که "این احمقانه ترین چیزیه که تا حالا شنیدم. تازه بیچاره پرنده ی مادر چی میشه؟"
به نظر میرسد تفاوت های جنسیتی در مورد هدیه دادن در سنین پایین اتفاق می افتد. محققان در دانشگاه لویولا در شیکاگو تعدادی کودک 3 ساله و 4 ساله را در یک مهدکودک مورد مطالعه قرار دادند. آنها همگی به یک جشن تولد دعوت شده بودند. دخترها طبق معمول برای خرید هدیه با مادرشان به مرکز خرید رفتند و در انتخاب و کادو کردن هدیه شرکت داشتند. پسرها اما اغلب حتی خبر نداشتند که هدیه خریداری شده چیست. " من یه چرت زدم و مادرم رفت هدیه رو خرید"
هدیه دادن معمولا یکی از راههای اساسی برای ابراز علاقه به شریک زندگی، قوت بخشیدن به رابطه و یا حتی سرنخی برای پایان دادن به رابطه است. یکی از همکاران دکتر راکر عنوان کرد که او زمانی فهمید که ازدواجش به نقطه پایان رسیده که همسرش هدیه اش را در یک کیسه قهوه ای سوپر مارکت به دستش داد.
کسانی که به دیگران هدیه نمیدهند در زندگی اجتماعی موفقیت کمتری دارند. محققان میگویند کسانی که در لیست شما برای هدیه دادن قرار دارند احتمالا مهمترین افراد زندگی شما هستند. این لیست به شما نشان میدهد که چه کسانی برای شما مهم تر هستند و چه کسانی در زندگی شما از اهمیت کمتری برخوردار هستند.
اما بزرگترین تاثیر هدیه دادن بر روی خود ماست. هدیه دادن به دیگران، احساسات ما را نسبت به آنها تقویت میکند و در ما احساس تاثیر گذار بودن و دلسوز بودن ایجاد میکند.
به منظور یک نگاه اجمالی به بحث روانشناسیِ هدیه دادن نگاهی میاندازیم به مطالعه ای که محققان دانشگاه ویرجینیا بر روی کسانی که حیوانات خانگی دارند انجام داده اند. آنها دریافته اند که هدیه دادن به حیوانات ناشی از میل به خوشحال کردن حیوانات و ایجاد راحتی و آسایش بیشتر برای آنها است. از آنجا که حیوانات قادر به جبران یا معامله به مثل نیستند، میتوانیم به جنبه های خودخواهانه عمل هدیه دادن پی ببریم.
وقتی به کسی هدیه میدهید انتظار جبران دارید در صورتی که در مورد حیوانات این مسئله صدق نمیکند. این نشان میدهد لذت بسیاری در هدیه دادن و در این که برای کسی کاری انجام دادید وجود دارد.
گردآوری و ترجمه توسط وبسایت کادوبر
منابع:
nytimes.com
kadobar.ir
نشر مطلب با ذکر منبع بلامانع است.